ว่าด้วยข้าราชการ
ข้าราชการพลเรือนมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เราเคยจัดให้เจ้าพระยาจักรีเป็นสมุหนายกคุมพลเรือน เจ้าพระยามหาเสนาเป็นสมุหพระกลาโหมคุมทหาร คานอำนาจกันเอง สมุห์สองคนนี้ทำท่าจะเป็นนายกรัฐมนตรีก็ว่าได้ แต่อยุธยามีสงครามบ่อย ภายหลังจึงคิดว่าถ้าขืนแบ่งอย่างนี้เจ้าพระยาจักรีและลูกน้องของท่านอาจ “เบาแรง” ไปหนักที่เจ้าพระยามหาเสนา จึงให้แต่ละสมุห์คุมทั้งพลเรือนและทหาร แล้วแบ่งพื้นที่กันรับผิดชอบ เจ้าพระยาจักรีคุมทางเหนือ เจ้าพระยามหาเสนาคุมทางใต้ ถ้าศึกเหนือเสือใต้เกินกำลังจะปะทะจึงค่อยเกณฑ์มาช่วยกันทั้งหมด
ในสมัยรัชกาลที่ 1 นั้นก่อนเป็นพระเจ้าแผ่นดิน ท่านเคยเป็นเจ้าพระยาจักรีสมุหนายกในสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรีมาก่อน
ในสมัยรัชกาลที่ 5 พระองค์ทรงปรารภว่า การจัดระบบระเบียบแบบอยุธยาน่าจะไม่เหมาะ เพราะนานเข้าทำให้เมืองหลวงอ่อนแอ พระเจ้าแผ่นดินอ่อนพระราชอำนาจ ศึกเหนือเสือใต้ยุคนั้นไม่ใช่มอญ พม่านุ่งโสร่งขี่ช้างขี่ม้าเข้ามาแล้ว แต่เป็นฝรั่งคุมเรือรบ มีปืนใหญ่ และเข้ามาบีบทั้งทางการทูต การค้า การปกครอง จึงโปรดเกล้าฯ ให้ปรับปรุงใหม่เรียกว่า “กอเวอนเมนต์ รีฟอร์ม” เรียกให้เข้ากับสมัยนี้ก็คือ การปฏิรูประบบราชการ
กอเวอนเมนต์ รีฟอร์ม เริ่มจากการยกเลิกสมุห์ทั้งสอง เลิกระบบจตุสดมภ์เวียง วัง คลัง นา เปลี่ยนมาตั้งเป็นกระทรวง 12 กระทรวงมีเสนาบดีปกครองดูแล เรื่องพวกนี้ทำกันในวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2435
ต่อมาทรงตั้งโรงเรียนผลิตคนป้อนเข้าสู่ระบบราชการ ไม่งั้นจะหาข้าราชการมาจากไหน สมัยก่อนต้องเป็นข้าราชการเก่ากันมา 7 ชั่วโคตร ลูกหลานจึงจะเข้าทำราชการเป็นท่านขุน คุณหลวง คุณพระ เจ้าคุณได้ โรงเรียนนี้แรก ๆ ก็เป็นโรงเรียนมหาดเล็ก ต่อมาเปลี่ยนเป็นโรงเรียนข้าราชการพลเรือน บัดนี้คือ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่จุฬาฯ มีที่ดินมากมายจนต้องทวงคืนกันอยู่ในเวลานี้เพราะเป็นพระราชประสงค์ของพระราชโอรสรัชกาลที่ 5 คือ รัชกาลที่ 6 ที่จะให้สถาบันศึกษาชั้นสูงสุดแห่งเดียวที่มีในขณะนั้นมีทรัพย์สินเอาไว้ทำประโยชน์และหารายได้จัดทำภารกิจยิ่งใหญ่นี้
เมื่อจัดระเบียบเรื่องโครงสร้างเสร็จ เรื่องผลิตคนเสร็จ ต่อไปก็ถึงเรื่องการพัฒนาคนคือข้าราชการพลเรือนให้มีความรู้ ความสามารถ มีระเบียบวินัย มีการจัดสวัสดิการ รัชกาลที่ 5 และ 6 ไม่ทรงมีเวลาทำเรื่องพวกนี้ แต่พระราชโอรสรัชกาลที่ 5 และพระราชอนุชาของรัชกาลที่ 6 คือรัชกาลที่ 7 ได้ทรงสานต่อ
เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2472 มีการตรากฎหมายว่าด้วยข้าราชการพลเรือนฉบับแรกของไทย จัดระเบียบของข้าราชการพลเรือนให้มั่นคง เป็นหลักเป็นฐาน จนเป็นกำลังอันแข็งแกร่งในการพัฒนาชาติบ้านเมืองมาถึงทุกวันนี้
ดังนั้น วันนี้จึงเป็นนับว่ามีที่มาความเป็นไปที่สำคัญอย่างมากควบคู่สังคมไทย และนำมาซึ่งระบบราชการ จึงขอให้ข้าราชการต่างๆ มีจิตสำนึกที่ดีและยึดมั่นรับผิดชอบในงานของตนอย่างมีเกียรติภูมิสืบไป
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น